تنگی کانال نخاعی

تنگی کانال نخاعی هنگامی اتفاق می افتد که فضای درون کانال یااطراف ریشه عصب تنگ میشود. تنگی کانال نخاعی میتواند ایجاد فشار روی نخاع یا اعصابیکه از ستون فقرات خارج میشوند بشود.

برخی از مبتلایان به تنگی کانال نخاعی هیچ علامتی ممکن است نداشته باشند درحالیکه سایر بیمارانیکه از تنگی کانال نخاعی رنج میبرند معمولا از درد ، احساس گزگز و مور مور و بیحسی و ضعف عضلانی شاکی هستند. سمپتومها ممکن است به مرور تشدید شود.

تنگی کانال نخاعی اغلب بعلت ضربات وارده به ستون فقرات و آرتروز دیده میشود. درموارد شدید تنگی کانال نخاعی جراحی توصیه میشود تا فضای بیشتری برای نخاع یا ریشه های عصبی ایجاد نماید. توصیه میشود جهت درک بهتر مطلب به مقالات دردهای ستون فقرات از گردن تا کمر ونیز آرتروزستون فقرات در این سایت مراجعه نمایید

 

انواع تنگی کانال نحاعی:

بر اساس مکانی که تنگی کانال ایجاد میشود، آنرا طبقه بندی مینمایند:

تنگی نخاع سرویکال (گردنی) : در این حالت تنگی در قسمتهایی از ستون فقرات گردنی ایجاد میشود.

تنگی کانال نخاع لومبار( کمری) : در این حالت ، تنگی در قسمتهای تحتانی ستون فقرات بوجود می آید. این فرم شایعترین نوع تنگی کانال نخاعی است.

علائم تنگی کانال نخاعی:

بسیاری از افراد شواهدی از تنگی کانال نخاعی را در سی تی اسکن یا ام آر آی دارند ولی هیچ علامت یا شکایتی از نظر بالینی ندارند. با پیشرفت بیماری و تشدید تنگی کانال نخاعی ،علائم و نشانه ها بتدریج شروع شده و شدت می یابند. علائم بسته به مکان تنگی و اینکه کدام عصب مبتلا شده است ، متفاوت است.

علائم تنگی کانال نخاع گردنی (ستون فقرات گردن) :

احساس کرختی و گزگز و مورمور در دستها،بازوها،پاها و ساق ها

احساس ضعف در اندامهای فوقانی و تحتانی

مشکل در راه رفتن و تعادل

در موارد شدید تنگی کانال نحاع گردن، اختلال در عملکرد روده و مثانه بصورت بی اختیاری واحساس فوریت در دفع ادرار ایجاد میشود

علائم تنگی کانال نخاعی در ستون فقرات کمری (لومبار):

احساس کرختی و گزگز مورمور در پاها و ساق پاها

ضعف اندامهای تحتانی

از علائم برجسته تنگی کانال نخاعی کمری احساس درد یا کرامپ و سفتی عضلانی در یک یا هر دو ساق پا هنگامیکه برای مدت طولانی ایستاده یا راه میروید بوده و معمولا با خم شدن به جلو و یا نشستن بهبود می یابد.

درد پشت

علل تنگی کانال نخاعی:

استخوانهای ستون فقرات از گردن تا قسمت تحتانی پشت ادامه دارد. این استخوانها تشکیل کانال نخاعی را میدهند که طناب نخاعی و نیز اعصاب بین مهره ای را در خود جای داده و از آنها محافظت میکنند.

برخی از افراد بطور مادرزادی با کانال نخاعی کوچک (تنگ) متولد میشوند، ولی اغلب موارد تنگی کانال نخاعی هنگامی اتفاق می افتد که مشکلی باعث میشود که فضای طبیعی و باز درون ستون فقرات تنگ شود. علل تنگی کانال نخاعی می تواند شامل موارد ذیل باشد:

رشد زیاده از حد استخوان : صدمات ناشی از آرتروز روی استخوانهای ستون فقرات میتواند منجر به تشکیل زوائد استخوانی (استخوان سازی اضافی) شود که بداخل کانال نخاعی رشد کرده و منجر به تنگی کانال نخاعی گردند. بعلاوه بیماری پاژت که یک بیماری استخوانی است و افراد بزرگسال را مبتلا میکند نیز میتواندد منجر به رشد بیش از حد استخوان در ستون فقرات شود.

دیسکهای بیرون زده ( هرنی دیسکال) : بالشتکهای نرمی که بعنوان گیرنده ضربات بین مهره ها عمل می کنند با افزایش سن شروع به سفت (سخت) شدن می نمایند و شکافهاییکه در خارج دیسک بوجود می آید اجازه خروج مواد داخلی دیسک را داده و با ایجاد تنگی کانال نخاعی باعث فشار روی نخاع و اعصاب می شود.

لیگامانهای ضخیم شده : طنابهای محکمی که به حفظ استخوانهای ستون فقرات شما در مجاورت یکدیگر کمک می کنند، به مرور ضخیم و سفت شده و به داخل کانال نخاعی برجستگی پیدا میکنند و باعث تنگی کانال نخاعی میشوند.

تومورها: رشدهای غیرطبیعی یا همان تومورها می توانند درون طناب نخاعی ، درون غشاهاییکه نخاع را میپوشانند و یا در فضای بین نخاع و جسم مهره ها تشکیل شوند. این ضایعات شایع نبوده و در تصویرنگاری نخاعی با ام آرآی یا سی ـی اسکن قابل مشاهده است و با کاهش فضای کانال ، ایجاد تنگی کانال نخاعی میکنند.

آسیبهای ستون فقرات : تصادف اتومبیل و سایر تروماها می توانند باعث دررفتگی یا شکستگی یک یا چند مهره گردد. استخوانهای جابجا شده ناشی از شکستگی مهره میتواند به محتوای کانال نخاعی صدمه زده یا ایجاد تنگی کانال نماید. بعلاوه تورم بافت مجاور که بلافاصله بعد از آسیب ستون فقرات اتفاق می افتد نیز میتواند روی نخاع یا اعصاب فشار وارد نموده وعلائم تنگی کانال را بوجود آورد.

ریسک فاکتورهای تنگی کانال نخاعی:

اغلب بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی بیشتر از 50 سال سن دارند. اگرچه تغییرات دژنراتیو( آرتروز) می تواند باعث تنگی کانال نخاعی در افراد جوان نیز گردد ولی در این گروه سنی علل دیگر را نیز بایستی مد نظر قرارداد که شامل تروما (ضربه ها)، نقائص مادرزادی ستون فقرات مانند اسکولیوز و نقائص ژنتیکی که رشد و تکامل استخوان و عضله را در سراسر بدن تحت تاثیر قرار میدهند، می باشد. تصویرنگاری ستون فقرات ( ام آرآی) می تواند به افتراق علل تنگی کانال نخاعی کمک نماید.

عوارض تنگی کانال نخاعی:

ندرتا تنگی کانال نخاعی درمین نشده میتواند پیشرفت کرده و منجر به عوارض دائمی مانند احساس بیحسی و کرختی ، ضعف، مشکلات تعادلی، بی اختیاری و فلج گردد.

تشخیص تنگی کانال نخاعی:

برای تشخیص تنگی کانال نخاعی لازم است علایم و نشانه های بیماری بررسی گردد. سابقه پزشکی بیمار سوال شود اعم از سابقه ضربه به ستون فقرات،بیماریهای ارثی و… ، معاینه عصبی توسط پزشک متخصص مغزواعصاب و ستون فقرات انجام گیرد و بررسی های تصویرنگاری مانند ام آرآی از بیمار بعمل آید.

بررسی های تصویرنگاری در تنگی کانال نخاعی:

رادیو گرافی ساده ( ایکس-ری) : یک رادیوگرافی ساده از پشت بیمار میتواند برخی تغییرات استخوانی مانند زوائد استخوانی که ممکن است ایجاد تنگی فضای درون کانال نخاعی نماید را نشان دهد. در هر رادیوگرافی ساده بیمار در معرض تماس با اشعه است.

ام آرآی: این تست قادر است صدمات وارده به دیسک ها و لیگامانها را نشان داده ، همینطور وجود تومور را مشخص نماید واز همه مهمتر اینکه می تواند نشان دهد در کدام ناحیه اعصاب وریشه های نخاعی تحت فشار قرار گرفته اند و ایجاد تنگی کانال کرده اند

سی تی اسکن یا سی تی میلوگرافی: اگر بدلایلی قادر به انجام ام آرآی نیستیم، پزشک میتواند سی تی اسکن یا سی تی میلوگرام را به شما توصیه کند. سی تی میلوگرام در واقع سی تی اسکنی است که با تزریق ماده حاجب(رنگ) انجام میشود تا نخاع و ریشه های عصبی و نیز دیسکهای بیرون زده (هرنی دیسکال) و استطاله های استخوانی و تومورها را مشخص نماید و در نهایت علت تنگی کانال را مشخص نماید.

درمان تنگی کانال نخاعی:

درمان تنگی کانال نخاعی بستگی به مکان تنگی و علائم و سمپتومهای بیمار دارد. درصورتیکه علائم و نشانه های بیمار خفیف باشد پزشک میتواند فقط بیمار را تحت نظر گرفته و هرچند وقت علائم و معاینه فیزیکی بیمار را تکرار نماید و در صورت پیشرفت علائم تنگی کانال نخاعی اقدامات درمانی را شروع نماید. درمانهای تنگی کانال نخاعی شامل درمان طبی, درمان فیزیکی ،تزریق استروئید، لیزر و لیزر اکوپانکچر و درنهایت درمان جراحی است.

درمانهای طبی تنگی کانال نخاعی شامل مسکن ها، ضد افسردگی ها، داروهای ضدتشنج و اپیوئید هاست.

درمان جراحی را می توان در صورتیکه هیچ کدام از درمانها کمک کننده نبودند مد نظر قرار داد.

لیزرتراپی و لیزراکوپانکچر و بویژه درمان ترکیبی سلول بنیادی (استم سل) همراه لیزر، ازجمله درمانهایی است که اخیرا وارد حیطه درمان تنگی کانال نخاعی و درکل درمان اختلالات ستون فقرات شده است و بسیار موثر بوده است و جزو امیدهای درمانی درمان تنگی کانال نخاعی است.

ظب سوزنی نقش بسیار مهمی در کاهش علائم داشته و در دستان متخصص این رشته بسیار ایمن، موثر، وحتی بدون درد است.