دردهای ستود فقرات از درد گردن تا درد کمر

دردهای ستود فقرات از درد گردن تا درد کمر

 

مقدمه:

درزندگی مدرن استرس فیزیکی کمتر ولی دردهای ستون فقرات شایعتر شده است. امروزه علیرغم سهولت زندگی و عدم نیاز به انجام کارهای سنگین که ناشی از ورود ماشین آلات مختلف به زندگی بشر است ، بیماری های ستون فقرات همچنان جزو شایعترین مراجعات افراد به متخصصین مغز و اعصاب وستون فقرات و کلینیکهای درد است.

شاید بهترین توجیه برای این موضوع روشهای زندگی کم تحرک و بدون فعالیت فیزیکی کافی باشد که نتیجه آن افزایش وزن بوده که در کنار وضعیت های معیوب نشستن منجر به شیوع روزافزون دردهای ستون فقرات بویژه درد کمر و درد گردن می باشد.

امروزه کار با وسایل الکترونیک مانند لب تاب و موبایل جزو اجتناب ناپذیر زندگی افراد شده و لذا ضروریات حاکم بر زندگی انسانها اجازه نمیدهد که استفاده از این وسایل را کنار بگذاریم. هر روزه مجبور به ارسال ایمیل های مختلف،پرداخت آنلاین قبوض و…هستیم که همگی مستلزم کار با این وسایل الکترونیک است. حال که شرایط زندگی بشر چنین است چه راهکارهایی را میتوان بکار برد تا از بروز دردهای ستون فقرات حتی الامکان پیشگیری شود.

در این نوشتار سعی شده است تا اطلاعات ساده و در عین حال علمی راجع به ساختار ستون فقرات و عملکرد آن و عوامل تاثیرگذار بر سلامت آن که میتواند منجر به دردهای مختلف کمر و گردن شود را مورد بحث قرار دهیم .

اگر تمایل دارید از ابتلا به کمردرد یا گردن درد دوری کرده و یا در حال حاضر مبتلا به مشکلات ستون فقرات هستید و بدنبال راهکارهای نوین برای رفع مشکل خود می گردید، شما را به خواندن این مقاله دعوت میکنیم

 

ستون فقرات، ساختمان و عملکرد :

 

برای پیشگیری و یا درمان دردها و آسیبهای ستون فقرات ابتدا لازم است از شکل (آناتومی) و کارکرد (فیزیولوژی) آن اطلاعات مختصری داشته باشیم. ستون فقرات انسان شامل 7 مهره گردنی ، 12 مهره سینه ای(توراسیک)،5 مهره کمری ، استخوان خاجی و استخوان دنبالچه تشکیل شده است.

بین هر دو مهره دیسک بین مهره ای قرار گرفته که ساختمانی متشکل از 2 قسمت می باشد: قسمت مرکزی ژلاتینی نرم (بنام نوکلیوس پولپوزوس) وقسمت محیطی فیبروز محکم (بنام آنولوس فیبروزوس). دیسکهای بین مهره ای در قسمت گردن و کمراز تحرک بیشتری برخوردار هستند. ساختمان استخوانی – غضروفی ستون فقرات توسط تاندونهای متعدد که از باندهای فیبری محکم ساخته شده اند در جای خود محافظت میشود.بعلاوه عضلات متعددی آنرا حمایت میکنند.

نخاع و ریشه های عصبی:

در وسط این ستون استخوانی – غضروفی کانال نخاعی قرار گرفته است و نخاع را در خود جای میدهد و از آن مخافظت می نماید. ریشه های عصبی که از نخاع خارج یا به آن وارد میشوند در بین مهره ها و در سوراخ بین مهره ای قرار گرفته اند و در واقع درد هاییکه در ستون فقرات احساس میکنیم اعم از درد کمر یا درد گردن ناشی از فشار ایجاد شده روی این ریشه های عصبی است. دیسک های بین مهره ای با داشتن هسته ژلاتینی وسط و حلقه های فیبروز اطراف ضمن فراهم کردن امکان تحرک کافی برای ستون مهره ها ، همانند بالشتکی جلوی آسیبهای ناشی از ضربه های وارده به ستون فقرات را میگیرند.

 

بیرون زدگی دیسک بین مهره ای چیست؟

هنگامیکه هسته مرکزی ژلاتینی ازحلقه فیبری بیرون بزند اصطلاحا بیرون زدگی دیسک یا هرنیاسیون دیسک بین مهره ای گفته میشود. بسته به شدت و میزان بیرون زدگی علایم بالینی که معمولا بصورت درد کمر یا درد گردن می باشد با شدت متفاوتی ظاهر میشود. در موارد خیلی شدید ممکن است دیسک پاره شود.

دز بسیارس موارد با وجود بیرون زدگی دیسک بیمار علایمی ندارد چراکه هنوز باعث فشار وتخریک اعصابیکه از بین مهره ها خارج میشوند نشده است، لذا ایجاد درد در ستون فقرات کمری یا گردنی نکرده است. این موارد بطور اتفاقی در ام آر آیی که بدلایل دیگر گرفته شده است کشف میشوند.

بیرون زدگی (هرنیاسیون)دیسک بین مهره ای در چه گروه سنی و جنسی شایعتر است ؟

بیرون زدگی دیسک (هرنی دیسکال) زمانی اتفاق می افتد که ساختار ژله ای مرکزی از درون پارگی که در ساختمان فیبری اطراف    بعلت تروما و… ایجاد شده است ، بیرون میزند. با افزایش سن بعلت اینکه دیسک فیبروزه و سخت میشود ، این بیماری نادراست.   همچنین زیر 20 سال هرنی دیسکال غیر معمول اسست. در آقایان بیرون زدگی دیسک(هرنی دیسکال) شایعتر از خانمهاست .

 

عوامل مساعد کننده بیرون زدگی دیسک (هرنی دیسکال) ستون فقرات:

اضافه وزن : باعث وارد کردن فشار بیشتری به دیسکهای تحتانی ستون فقرات میشود

شغل : در مشاغلی که همراه با انجام کارهای سنگین و فشار روی ستون فقرات است، دردهای ستون فقرات شایعتر است

ژنتیک (توارث) : برخی افراد استعداد ابتلا به هرنیاسیون دیسک را به ارث میبرند

تاثیر سن و جنس : در بخشهای قبلی ذکر شد

سایر عوامل : شیوه زندگی بی تحرک، رانندگی طولانی و مکرر، سیگار کشیدن

 

بجزبیرون زدگی دیسک(هرنی دیسکال) چه عللی میتوانند ایجاد درد کمر یا درد گردن نمایند؟

عوامل مختلفی بجز هرنی دیسکال میتوانند ایجاد درد کمر یا درد گردن نمایند، این گروه شامل آرتروز ستون فقرات، تنگی کانال نخاعی ، علل عفونی و التهابی ، ضربه ها و شکستگی ها، سرخوردگی مهره بالایی روی مهره پایینی(اسپوندیلولیستزیس) ، دردهای ارجاعی از احشا داخل شکم به ستون فقرات مانند التهاب لوزالمعده یا زخمهای دستگاه گوارش که با انتشار به پشت بصورت دردکمر یا درد ستون فقرات پشتی ظاهر میشوند. اختلالات سیستم عضلانی اعم از اسپاسمهای عضلانی و سفت شدگی های موضعی دردناک عضله (نقاط تریگر) و بالاخره بیماری فیبرومیالژی هم میتوانند با درد کمر یا درد گردن و یا درد در سایر قسمتهای ستون فقرات ظاهر شود. به این ایست بایستی تومورهای عضلانی،استخوانی ، غضرووفی و ..را هم بعنوان علل احتمالی درد ستون فقرات اضافه کرد.

 

انحراف ستون فقرات بعنوان علت درد گردن، درد کمر ودرد سایر قسمتهای  ستون فقرات:

 

 

ستون فقرات انسان بطور طبیعی دارای 3 انحنای طبیعی است که در نگاه از طرفین آنرا به شکل حرف اس انگلیسی (   ) نشان میدهد، به این صورت که ستون فقرات گردن مختصری به جلو ، ستون فقرات پشتی مقداری به عقب و ستون فقرات کمری مجددا کمی به جلو انحنا پیدا میکند. این انحناهای ستون فقرات باعث توزیع یکنواخت وزن بدن و از طرفی تحمل بیشتر فشار وارده به ستون فقرات میگردد.

 

انحناهای طرفی یعنی به چپ و راست ستون فقرات غیر طبیعی بوده و اصطلاحا اسکولیوز نامیده میشود و باعث دردهای مختلف ستون فقرات میگردد. هنگامیکه انحراف طبیعی ستون فقرات کمری شدیدتر از حالت عادی شود یا در اصطلاح عموم گودی کمر زیادتراز حالت عادی شود به آن افزایش لوردوز کمر(هیپرلوردوزیس) گفته میشود و خود یکی از عوامل کمردرد است.

در صورتیکه انحراف به عقب ستون فقرات پشتی و گردن بیشتر از حد عادی شده باشد، اصطلاحا به آن کیفوزیس گفته میشود و بیماری نسبتا شایعی بویژه در دوران جوانی و کهنسالی است و خود میتواند عامل درد ستون فقرات پشتی گردد.