گرفتاری اعصاب در جریان دیابت (نوروپاتی دیابتی)
گرفتاری اعصاب در جریان دیابت (نوروپاتی دیابتی ) ناشی از بالابودن قند خون می تواند در سراسر بدن اتفاق افتد ولی بیشتر اوقات اندامهای تحتانی و پاها را مبتلا می کند.
بسته به اعصاب مبتلا و نوع نوروپاتی ، علائم از درد و کرختی در اندامهای تحتانی و پاها تا مشکلات گوارشی، سیستم ادراری، قلب و عروق متفاوت است.
گرفتاری اعصاب در جریان دیابت (نوروپاتی دیابتیک) عارضه جدی دیابت بوده و تا 50% مبتلایان به دیابت را درگیر می کند ولی با کنترل دیابت و تغییراتی در روش زندگی قابل پیشگیری است.
چهار نوع اصلی گرفتاری اعصاب در جریان دیابت دیده می شود که فرد میتواند یک یا چند نوع آن را داشته باشد و علائم بسته به نوع نوروپاتی دیابتیک متفاوت است. معمولا علائم تدریجی بروز کرده بطوریکه برای بیمار تا مراحل پیشرفته ممکن است محسوس نباشد :
1-نروپاتی محیطی که معمولا دوطرفه و قرینه بوده و ابتدا پاها و اندامهای تحتانی را مبتلا میکند و سپس دستها و اندامهای فوقانی ( الگوی دستکش و جوراب). ویژگی های این نوع نوروپاتی دیابتی عبارتند از:
-اغلب در شب تشدید میشود
-احساس کرختی یا کاهش توانایی درک درد و حرارت
-احساس گزگز مورمور یا سوزش
-ازدیاد حساسیت به لمس، حتی تماس با ملافه می تواند دردناک باشد
-مشکلات جدی پاها مانند زخم، عفونت و درد استخوان و مفاصل
2-درگیری اعصاب خودکار(نوروپاتی اتونومیک) در جریان دیابت. این سیستم عصبی مسئول کنترل قلب،مثانه، معده و روده، ارگانهای جنسی و چشمهاست ولذا درگیری آنها میتواند باعث :
-مشکلات مثانه یا روده
-تخلیه آهسته معده (فلج معده) که باعث تهوع و استفراغ و کاهش اشتها می شود.
-عدم آگاهی از کاهش سطح قند خون
-مشکلات چشمی مانند عدم تطابق هنگام ورود به محیط تاریک
-کاهش توانایی های جنسی
3-گرفتاری ریشه های عصبی (پلی رادیکولوپاتی) دراثر دیابت:
اغلب اعصاب را در ناحیه کفل، ران و ساق پاها وحتی در شکم و قفسه صدری درگیر میکند. علائم گرفتاری عصبی دیابتی(نوروپاتی دیابتی) معمولا یکطرفه است ولی ممکن است به سمت مقابل گسترش یابند و شامل:
-درد شدید در ناحیه لگن، کفل و ران
-ضعف و لاغری عضلات ران
-دشواری در برخواستن از وضعیت نشسته
-درد شدید معده
4-درگیری یک عصب بعلت دیابت(منونوروپاتی دیابتی) که ممکن است اعصاب ناحیه سر یا یک عصب محیطی باشد:
-دوبینی یا مشکل تطابق بینایی
-درد پشت چشم
-فلج یکطرف سورت
-کرختی یا گزگز مورمور یک دست یا انگشتان
-ضعف دست که ممکن است باعث افتادن اشیاء شود
زمان مراجعه به پزشک جهت بررسی درگیری عصبی دیابت(نوروپاتی دیابتی)
انجمن دیابت آمریکا توصیه می کند در دیابت تیپ 2 (دیابت بزرگسالی) بلافاصله بعد از تشخیص دیابت و در دیابت تیپ 1 (دیابت وابسته به انسولین یا دیابت کودکی) 5 سال بعد از تشخیص بایستی جهت بررسی از نظر ابتلا اعصاب (نوروپاتی دیابتی) مراجعه نمایند. بعد از آن بررسی سالیانه لازم است.
عوامل خطرساز در بروز درگیری عصبی ناشی از دیابت (نوروپاتی دیابتی)
همه دیابتیک ها ممکن است دچار این عارضه بشوند ولی عواملی که این آسیب را محتمل تر میکنند عبارتند از:
-کنترل ضعیف قند خون
-سابقه دیابت، هرچه مدت طولانی تری مبتلا باشید احتمال درگیری اعصاب ناشی از دیابت بالاتر میرود
-بیماری کلیوی، دیابت باعث آسیب کلیوی میشود و آسیب کلیوی سموسی را بداخل خون ترشح میکند که میتواند منجر به آسیب عصبی شود
-سیگار کشیدن با تشدید صدمه عروقی و تنگی عروق، جریان خون به اندامهای تحتانی و پاها را کاهش داده و ترمیم زخم را دشوار میکند
پیشگیری از صدمات عصبی دیابت (نوروپاتی دیابتی)
-کنترل دقیق قند خون، حداقل دوبار در سال تستهایی را که نشان دهنده میزان قند خون 2-3 ماه گذشته است را چک کنید
-روزانه پاهای خود را از نظر تاول ،بریدگی، کبودی،قرمزی،تورم و…چک کنید
-پاهای خود را تمیز و خشک نگه دارید، روزانه با آب گرم و صابون شستشو دهید
-استفاده از مرطوب کننده ها برای جلوگیری از ترک خوردگی پاها
-کوتاه کردن ناخنها
-پوشیدن جورابهای تمیز و خشک و ترجیحا نخی که الیاف سفت و ضخیم ندارند
-پوشیدن کفش مناسب که اجازه حرکت راحت انگشتان را بدهد. همواره برای حفاظت پاها کفش یا دمپایی بپوشید
تشخیص گرفتاری عصب در دیابت ( نوروپاتی دیابتی )
-معاینه عصبی توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب که شامل بررسی رفلکسهای وتری و قدرت عضلانی و معاینه حسی و.. می شود
-بررسی های تشخیصی نوروپاتی دیابتی و گرفتاری های عصبی در دیابت در دیابت نوع 2 بلافاصله بعد تشخیص و در دیابت تیپ 1 پنج سال یعد از تشخیص انجام میشود
-انجام تست هدایت عصب-عضله
درمان درگیری اعصاب در دیابت (نوروپاتی دیابتی)
از آنجاییکه درمان قطعی برای متوقف کردن ابتلاء اعصاب در دیابت پیدا نشده است، هدف درمان شامل : کند کردن سرعت پیشرفت بیماری، تسکین درد، کنترل کردن عوارض و برقراری مجدد عملکرد بیمار است:
-کنترل دقیق قند خون
-تسکین درد بوسیله داروها (مسکنها، ضد تشنج ها،ضدافسردگی ها و..)
-درمان مشکلات ادراری بیمار در صورت وجود
-درمان مشکلات گوارشی بیمار درصورت وجود
-درمان افت فشارخون در وضعیت ایستاده
-درمان مشکلات جنسی
-ورزش منظم
-ترک سیگار
طب سوزنی
-لیزرتراپی + لیزراکوپانکچر
-مکملهای غذایی: امگا-3 ، ویتامینهای سی،دی، ای، فولیک اسیدو مواد معدنی مانند سلنیوم و منیزیوم. بویژه تاکید روی مصرف کوکیوتن است
——————————————————————–
کلمات کلیدی: گرفتاری اعصاب در دیابت، گرفتاری عصب در دیابت ، نوروپاتی دیابتیک، دردهای دیابتبک ،رادیکولوپاتی دیابتیک، بررسی تشخیصی در دیابت
